روستای خرانق در یزد، زادگاه خورشید ایران
شهر یزد همواره جلوه گاهی از هنر معماری و فرهنگ اصیل ایرانی بوده است. به طور کلی اگر ما بخواهیم از تمدن و باستان ایران یاد کنیم شهر یزد یکی از آن جاهایی است که می تواند به نشان دهد که از کجا آمده ایم. حال در این مطلب می خواهیم از روستای ۴۵۰۰ ساله شهر یزد به نام روستای خرانق صحبت کنیم. خرانق به خاطر قدمت تاریخی که دارد، یکی از ارزشمندترین دیدنی های این مرز و بوم محسوب می شود. روستایی که نخستین بار در میان گزارش های یکی از هیربدان زرتشتی در سال ۲۴ هجری شمسی که همزمان با دوازدهمین سال سلطنت یزدگرد ساسانی از آن یاد شد. قدیمی‌ترها این روستا را با عنوان خورانق یا خورنق می‌شناسند و اگر در مورد معنای نام این روستا از آن‌ها بپرسید به شما می‌گویند: زادگاه خورشید.
مهم ترین جاذبه اصلی روستای خرانق
قلعه خرانق؛ مهم‌ترین جاذبه روستای خرانق که گردشگران را به اینجا می‌کشاند، یادگاری تاریخی و ارزشمند که حدود یک هکتار وسعت دارد و به عنوان یکی از بزرگترین قلعه‌های مسکونی روستایی استان یزد شناخته می‌شود. قدمت برج و باروی این قلعه به زمان ساسانیان و چیزی در حدود 1800 سال پیش می‌رسد؛ اما نشانه‌هایی از زندگی در بیش از 4500 سال پیش در آن وجود دارد. در واقع پیش از آنکه بخش جدید روستا شکل بگیرد، مردم در همین قلعه زندگی می‌کردند و تنها 30 سال است که آن را ترک کرده و به خانه‌های جدیدشان رفته‌اند. از ویژگی‌های مهم در ساخت قلعه خرانق میتوان به بافت ساختمانی متراکم، معبر باریک و سرپوشیده، استفاده از مصالح بازدارنده تبادل گرما و به طور کلی سازگاری با شرایط محیطی اشاره کرد که اقلیم آن را تا حد زیادی تعدیل کرده‌اند. این اثر از تاریخ ۲۴ اسفند ۱۳۸۳ با شماره ثبت ۱۱۵۰۹ در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.
مسجد جامع و حسینیه خرانق
در مرکز قلعه خرانق، مسجدی وجود دارد که قدمت آن به قرن هشتم تا دهم هجری قمری می‌رسد. در کنار این مسجد، حسینیه‌ای وجود دارد که قدمتش از مسجد کمتر است و شیب طبیعی زمین باعث شده تا حسینیه در سطحی پایین‌تر از مسجد قرار گیرد. خشت و گل مهم‌ترین مصالح به کار رفته در ساخت مسجد جامع و حسینیه خرانق هستند و در بعضی از قسمت‌های نمای حسینیه و مناره آن، آجر نیز به کار رفته است.
این اثر از تاریخ ۱۸ آبان ۱۳۷۸ با شماره ثبت ۲۴۴۰ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به شمار می‌رود.
منارجنبان خرانق
منارجنبانی قدیمی تر و کهن تر از منارجنبان اصفهان.. روستای خرانق نیز یک منارجنبان بر فراز مسجدش دارد که حرکت آن به وضوح دیده می‌شود . قدمت بنای اولیه این مناره به دوران ساسانیان می‌رسد و با ارتفاع 15 متر از بام مسجد، از مرتفع‌ترین بناهای منطقه به شمار می‌رود. این منارجنبان ۳ طبقه و 2 راه پله حلزونی برای رفت و برگشت دارد و به عنوان برج دیده‌بانی و فانوس‌خانه کاربرد داشته است. ساختاری چوبی در بالای آن قرار داشته که اهالی پس از کج شدنش بر اثر زلزله و وزش باد آن را بریده و پایین آورده‌اند. منارجنبان خرانق با شماره 2440 در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.
كاروانسرای تاریخی خرانق
وجود كاروانسراها در زمان های گذشته در ایران مرسوم بوده، در شهرهای مختلف کاروانسراها محلی برای استراحت و تجدید قوای مسافران و تجار و كاروان ها بوده است، نشان دهنده سیستم راهداری و اقامتی و همچنین تجاری بودن این منطقه می باشد. كاروانسرای “خرانق” از جمله كاروانسراهای تك طبقه كه از دوران “ساسانیان” به جای مانده است از زیبا ترین كاروانسراهای این استان می باشد. كاروانسرا دارای حجره های بسیار كه گاهی از آن ها مسقف و برخی بدون سقف می باشند. كاشی كاری ها و آجر كاری های زیبای آن ها با حیاطی بزرگ زیبایی این بنا را دوچندان كرده است.
آب انبار خرانق
آب انبار “خرانق” از بزرگترین آب انبار ها در زمان خود به حساب می آمده. آب انباری ساده با سقفی گلی و مهندسی خاص خود كه بارش های فصلی را به سمت خود هدایت می كرده و آب شرب این روستا را تامین می كرده است. متاسفانه اغلب این بنا ها به دلیل گلی بودن جنس سازه ها به مرور زمان از بین رفته و ظاهر اولیه خود را ز دست داده اند.
از دیگر جاذبه های دیدنی روستای خرانق میتوان به:
- آینه های خرانق نما
- مزار بابا خادم
- حمام خرانق
- بقعه یا قدمگاه مشهدک
- مسجد بیت المقدس
- مسجد سرچشمه
- شترگلو
- بوکن ها
- آسیاب های آبی
- گورستان قدیم
- قریه شمس آباد
- خرابه های کبرها
- آبشار ساعتی
- منطقه حفاظت شده دره انجیر
- کوه های مرتفع
آدرس: استان یزد، شهرستان اردکان، بخش خرانق
0 نظر