زری بهمعنای ساخته شده از زر زرین و طلایی است؛ بنابراین زری به پارچههای زربافتی اشاره دارد که در پودهای آن از طلا استفاده شده است. در هنر زری بافی با قدمتی از هزاران سال قبل، پارچهها با نقش و نگارهای سنتی و تار و پودهایی از ابریشم و گلابتون با دستگاههای کاملا سنتی و دستی بافته میشوند. نقشهبندی، چلهکشی، گذراندن ابریشم از وردها و شانهها از جمله مراحل بافت زری بافی هستند. دستگاه زری بافی معمولا چوبی است و به سبک قدیمی و ساده ساخته میشود.
طبق گفته مورخان و پژوهشگران، هخامنشیان در استفاده از پارچههای لطیف و لباسهای فاخر پیشقدم بودند و پردههای ایرانی بافته شده از نخهای گلابتون در سراسر دنیا مشهور بودند؛ بهطوری که رومیان هر سال از پارچههای زری ایرانی خریداری میکردند و در حال حاضر نیز پارچههای زربافت ایرانی در موزهها و کلیساهای اروپا به چشم میخورند.
پس از ظهور اسلام در ایران و در عصر سلجوقیان، نقوش اسلامی با ساسانی تلفیق شدند و استفاده خط کوفی در حاشیه پارچهها رایج شد. با وجود افول این هنر در دوران مغول، زری بافی دوباره در دوره تیموریان و سپس صفویان مورد توجه قرار گرفت.
در دوره حکومت صفویان، کارگاههای بسیاری در شهرهای اصفهان، یزد و کاشان مشغول زری بافی و تولید محصولاتی با رنگهای متنوع و طرحهای گوناگون از جمله حیوانات، پرندگان، گل و گیاه، درختان، گل و مرغ اسلیمی و ختائی بودند. این پارچههای زربافت سپس با خطوط نسخ و نستعلیق تزیین میشدند و از آنها برای پوشاندن مقابر و اماکن مقدسه استفاده میشد.
0 نظر